ठमेलमा २ किलो सुन र २४ लाख नगदसहित चिनियाँ नागरिक पक्राउ

काठमाडौं, ठमेल, साउन, ६ गते ।
सुरक्षा निकायको कडाइबीच पनि राजधानी काठमाडौंको पर्यटकीय क्षेत्र ठमेलबाट विदेशी नागरिकसहित आपराधिक गतिविधि नियन्त्रणबाहिर जान थालेको संकेत गर्ने एक घटनाले पुनः सतर्क गराएको छ।

ज्याठास्थित एक होटलबाट दुई किलो सुन र २४ लाख रुपैयाँ नगदसहित दुई चिनियाँ नागरिकको पक्राउ, केवल एउटा संयोग होइन—यो काठमाडौंमा विदेशी आपराधिक गिरोहको बढ्दो पहुँच, सुन तस्करीको जटिल जालो, र वित्तीय अनियमितताको गहिरो संकेतको रूपमा विश्लेषण गर्न सकिन्छ।

पक्राउको पृष्ठभूमि: विशेष सूचनाले भण्डाफोर

उपत्यका अपराध अनुसन्धान कार्यालयको विशेष टोलीले विशेष सुराकीका आधारमा उक्त पक्राउ सफल बनाएको हो। कार्यालय प्रमुख एसएसपी रमेश बस्नेतका अनुसार, सूचना पक्का गरेपछि प्रहरीले ठमेलको ज्याठास्थित एक होटलमा छापा मारेर चिनियाँ नागरिक चुनलिङ (पुरुष) र समेचुङ (महिला) लाई नियन्त्रणमा लिएको थियो। उनीहरूलाई साथमा दुई किलो अवैध सुन र २४ लाख नगद रुपैयाँसहित फेला पारिएको थियो।

प्रहरीको प्रारम्भिक अनुमानमा, बरामद सुन नेपाल भित्र्याइएको वा नेपालमार्फत भारत वा अन्य देशमा तस्करी गर्ने उद्देश्य राखिएको हुनसक्ने सम्भावनालाई नकार्न सकिँदैन।

ठमेल—अपराधको ‘हब’ बन्दै?

ठमेल राजधानीको प्रमुख पर्यटकीय क्षेत्र हो जहाँ होटल, रेष्टुरेन्ट, बार, स्पा, र विदेशी नागरिकको आवतजावत उच्च मात्रामा हुन्छ। तर विगत केही वर्षयता ठमेल यस्ता घटनाको ‘हटस्पट’ बन्दै गएको छ—यौन व्यापारदेखि लागूऔषध ओसारपसार, पासपोर्ट शुद्धीकरण, हवाला कारोबार, र अब सुन तस्करीसम्म।

विशेषज्ञहरू भन्छन्, “ठमेलमा विदेशी नागरिकहरूको आडमा सञ्चालन हुने आपराधिक क्रियाकलापहरू प्रायः होटल तथा गेस्ट हाउसको आवरणमा लुकाइन्छ। सुरक्षा निकायलाई झुक्याउन विदेशी भाषा र प्राविधिक गुप्त संचारका माध्यम प्रयोग गरिन्छ।”

सुन तस्करीको बढ्दो ट्रेन्ड

नेपाल भारतबीच खुला सिमाना र कस्टम संयन्त्रको सीमितताका कारण नेपाल लामो समयदेखि अन्तर्राष्ट्रिय सुन तस्करीको ट्रान्जिट बिन्दु बन्दै आएको छ। चिनियाँ नागरिकहरूमार्फत सुनको ओसारपसार हुनु एकाएक भएको घटना होइन—यसअघि पनि त्रिभुवन विमानस्थल वा अन्य स्थानबाट सुनसहित चिनियाँ, हङकङ, भुटानी र अफ्रिकी मूलका नागरिकहरू पक्राउ परिरहेका छन्।

यस्तो कार्य विदेशी भूमिमा चलिरहेको सञ्जालसँग जोडिएको हुनसक्ने अनुसन्धानकर्ताहरूको अनुमान छ। दुई किलो सुनको अवैध कारोबार सिधै करोडौं रुपैयाँको अवैध वित्तीय कारोबारसँग सम्बद्ध हुनसक्छ।

२४ लाख नगद—कसको, किन?

नगद रकमको स्रोत अझै खुलासा भइसकेको छैन। यस्तो ठूलो मात्राको नगद विदेशी नागरिकसहित फेला पारिनु आफैंमा शंकास्पद विषय हो। कानुनी रूपमा विदेशी नागरिक नेपालमा यति ठूलो नगद रकम लिएर हिँड्न कानुनतः अपारदर्शी हुन्छ। उक्त नगद हवाला कारोबार वा सुन किनबेचको प्रारम्भिक रकम हुनसक्ने आशंका प्रबल छ।

प्रश्नहरू जसले खडा गर्छन् गम्भीर चासो:

सुरक्षा प्रणाली कति चुस्त छ?
बारम्बार यस्ता गिरोह समातिए पनि किन अझै तस्करी बढिरहेको छ?

विदेशी नागरिकको निगरानी कसरी गरिँदैछ?
पर्यटक भिसामा आउने केही व्यक्तिहरू आपराधिक उद्देश्यले नेपाल प्रवेश गर्दै आएका छन् भन्ने तथ्य उजागर भइरहे पनि नियन्त्रण रणनीति प्रभावकारी देखिँदैन।

होटल तथा गेस्ट हाउसको निगरानी किन कमजोर?
व्यवसायिक र व्यक्तिगत गोपनीयताको नाममा होटलहरूको विवरण प्रणाली प्रहरीसँग अद्यावधिक नभएको देखिन्छ।

सरकार र सुरक्षाप्रणालीप्रति सुझाव

पर्यटक आगमनमा डिजिटल ट्र्याकिङ: पर्यटक भिसामा आउने प्रत्येक व्यक्तिको विवरण, उद्देश्य, बसोबास, र सम्पर्क प्रणाली ट्र्याक गर्ने प्रविधि अनिवार्य गर्नुपर्छ।

होटल व्यवसायका लागि कानुनी कडाइ: प्रत्येक होटल तथा गेस्ट हाउसले सबै पाहुनाको विवरण प्रहरी र नगरपालिका प्रणालीमा इनपुट गर्ने अनिवार्य प्रावधान ल्याउनु जरुरी छ।

विदेशी मुद्रा तथा सुनको कारोबारमा निगरानी संयन्त्र: नेपाल राष्ट्र बैंक र राजस्व विभागसँग मिलेर अवैध कारोबारलाई रोक्न कडाइ गर्नुपर्ने आवश्यकता देखिन्छ।

यो घटना केवल सुन र नगदको जब्ती होइन। यो काठमाडौंलाई अन्तर्राष्ट्रिय आपराधिक सञ्जालको प्रयोगस्थल बनाउने प्रयासको चेतावनी हो। सुरक्षा निकाय, सरकार, र नागरिक समाज सबै मिलेर यस्ता गिरोहलाई जरैदेखि उखेल्ने हो भने मात्रै शान्ति र सुरक्षाको प्रत्याभूति सम्भव छ। अन्यथा, ठमेल जस्ता ठाउँ केवल पर्यटकका लागि होइन, अपराधीका लागि पनि ‘सेफ हेभन’ बन्ने खतरा बढ्दै जान्छ।