ट्रम्प र जापानबीच ऐतिहासिक व्यापार सम्झौता : ५५० अर्ब डॉलर गर्ने र १५ प्रतिशत भन्सारको सहमति

काठमाडौँ, साउन ७ गते

अमेरिकाका पूर्वराष्ट्रपति तथा रिपब्लिकन उम्मेदवार डोनाल्ड ट्रम्पले जापानसँग ऐतिहासिक व्यापार सम्झौता भएको घोषणा गरेका छन्। सम्झौता अनुसार जापानले अमेरिकी बजारमा करिब ५५० अर्ब डलर बराबरको लगानी गर्नेछ भने जापानी सामानमा लाग्ने २५ प्रतिशत भन्सार शुल्क घटाएर १५ प्रतिशतमा सीमित गरिनेछ।

ट्रम्पले मंगलबार राति आफ्नै सामाजिक सञ्जाल ‘ट्रुथ सोसियल’मार्फत सार्वजनिक गरेकाे उक्त सहमतिको बखान गर्दै लेखेका छन्, “यो विश्वकै सबैभन्दा ठूलो व्यापार सम्झौता हो। अमेरिकाले यसबाट ९० प्रतिशत मुनाफा पाउनेछ।”

के छ सम्झौतामा?

ट्रम्पका अनुसार यो सम्झौताले अमेरिकी कृषि उत्पादन, चामल, गहुँ, इलेक्ट्रोनिक्स, ग्यास र अटोमोबाइल निर्यातलाई विशेष प्राथमिकता दिएको छ। जापानले अमेरिकी ग्यास तथा एलएनजी (Liquefied Natural Gas) परियोजनामा समेत रणनीतिक लगानी गर्न सहमति जनाएको छ। साथै, अमेरिका–जापानबीच उच्चस्तरीय टेक्नोलोजी साझेदारीमा पनि सहकार्य विस्तार हुने छ।

यससँगै आगामी अगस्ट १ देखि लागू हुने भनिएको जापानी सामानमाथिको २५ प्रतिशत भन्सार अब १५ प्रतिशत मात्र हुने भएको छ।

बजारको उत्साह

सम्झौताको घोषणापछि जापानको ‘निक्केई २२५’ शेयर सूचकांक ३ प्रतिशतले उकालो लागेको छ। टोयोटा, होंडा, निसानजस्ता कम्पनीका सेयर मूल्य उल्लेखनीय रूपमा वृद्धि भएका छन्। अमेरिकी बजारमा पनि डाउ जोन्स फ्युचर्समा सकारात्मक प्रभाव देखिएको छ।

आलोचना पनि

तर अमेरिकाका ठूला अटोमोबाइल कम्पनीहरू भने असन्तुष्ट छन्। ट्रम्पको यो सम्झौताले जापानी गाडीहरूलाई भन्सार छुट दिएर घरेलु बजारमा अमेरिकी गाडीको प्रतिस्पर्धा क्षीण बनाउने उनीहरूको तर्क छ।

फोर्ड, जीएम र स्टेलान्टिसजस्ता कम्पनीहरूले यो सम्झौता एकपक्षीय फाइदाको हिसाबमा भएको बताउँदै ट्रम्प प्रशासनलाई पुनर्विचार गर्न आग्रह गरेका छन्।

जापानको मौनता

जापान सरकारको तर्फबाट तत्कालै औपचारिक प्रतिक्रिया आउन सकेको छैन। तर प्रधानमन्त्री शिगेरु इशिबाले “सम्झौताको मर्म र दीर्घकालीन प्रभावबारे गम्भीर अध्ययन गरी आवश्यक प्रतिक्रिया दिने” बताएका छन्।

चुनावी रणनीति?

यो सम्झौतालाई विश्लेषकहरूले ट्रम्पको २०२४ को चुनावी अभियानसँग पनि जोडेर हेरेका छन्। ‘अमेरिकालाई फाइदाजनक व्यापार’ भन्दै ट्रम्पले विगतमा पनि चीन, मेक्सिको, क्यानडा, कोरियालगायतसँग सम्झौता गरेका थिए।

अब जापानसँगको नयाँ सम्झौता ‘अमेरिका फस्ट’ रणनीतिकाे भाग हो भनेर ट्रम्प समर्थकहरूले बखान गरिरहेका छन्।

ट्रम्प–जापान व्यापार सम्झौता एकातर्फ अमेरिकी उद्योग र बजारका लागि नयाँ अवसरका रूपमा हेरिएको छ भने अर्कोतर्फ केही क्षेत्रका उद्योगहरू यसबाट असन्तुष्ट छन्। सम्झौता लागू भएपछि मात्र यसको दीर्घकालीन असरबारे प्रस्ट हुन सक्ने देखिन्छ