सीतापुष्पवाटिका उद्घाटन : मणिमण्डपलाई धार्मिक र पर्यटकीय गन्तव्य बनाउने संकल्प

जनकपुरधाम, साउन, ७ गते ।

मधेश प्रदेशको जनकपुरधाम उपमहानगरपालिका–१३ स्थित मणिमण्डप परिसरमा संघीय सरकारको लगानीमा निर्मित सीतापुष्पवाटिकाको भव्य समारोहबीच उद्घाटन गरिएको छ। सीता–राम विवाहको ऐतिहासिक र धार्मिक महत्व बोकेको यो स्थललाई विश्वस्तरीय पर्यटकीय गन्तव्यको रूपमा विकास गर्ने लक्ष्यसहित यो परियोजना सम्पन्न गरिएको हो।
उपप्रधान तथा शहरी विकासमन्त्री प्रकाशमान सिंह र मधेश प्रदेशका मुख्यमन्त्री सतिशकुमार सिंहले सोमबार आयोजित उद्घाटन समारोहमा संयुक्त रूपमा सीतापुष्पवाटिकाको उद्घाटन गरे। यो परियोजनाले जनकपुरधामको धार्मिक, सांस्कृतिक र पर्यटकीय सम्भावनालाई विश्वमाझ चिनाउने अपेक्षा गरिएको छ।
मणिमण्डप : सीता–राम विवाहको ऐतिहासिक स्थल
मणिमण्डप, जहाँ पौराणिक कथनअनुसार सीता र रामको विवाह सम्पन्न भएको थियो, हिन्दू धर्मावलम्बीहरूका लागि पवित्र तीर्थस्थल हो। यो स्थललाई वैवाहिक गन्तव्यको रूपमा विकास गरी धार्मिक पर्यटन प्रवद्र्धन गर्ने उद्देश्यले सीतापुष्पवाटिका निर्माण गरिएको हो। उद्घाटन समारोहमा मन्त्री सिंहले मणिमण्डपलाई ‘नेपालकै गौरव’को रूपमा प्रस्तुत गर्दै यसको संरक्षण र प्रचार–प्रसारमा जोड दिए।
“यो सीता–रामको विवाह स्थल हो। यसलाई धार्मिक, सांस्कृतिक र पर्यटकीय दृष्टिकोणले व्यवस्थित र आकर्षक बनाउनु हाम्रो कर्तव्य हो,” मन्त्री सिंहले भने। उनले तीनै तहका सरकारको सहकार्यमा बाँकी संरचनाहरू निर्माण गरी मणिमण्डपलाई पूर्ण स्वरूपमा प्रस्तुत गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरे।

मधेश प्रदेशका मुख्यमन्त्री सतिशकुमार सिंहले सीतापुष्पवाटिकाले जनकपुरधाममा हिन्दू धर्मावलम्बी पर्यटकहरूको आगमनमा उल्लेखनीय वृद्धि हुने विश्वास व्यक्त गरे। “जनकपुरधाम धार्मिक, सांस्कृतिक र ऐतिहासिक दृष्टिकोणले विश्वमै विशिष्ट छ। यो परियोजनाले यहाँको पर्यटनलाई नयाँ उचाइ दिनेछ,” उनले भने।
मुख्यमन्त्री सिंहले भारतलगायत विश्वका विभिन्न मुलुकबाट आउने पर्यटकहरूको सुविधाका लागि भौतिक पूर्वाधारको विस्तारमा जोड दिए। उनले संघीय सरकारसँग जनकपुरधाममा थप संरचनात्मक विकासका लागि लगानी बढाउन आग्रह गरे। “सीतापुष्पवाटिका मात्र होइन, समग्र जनकपुरधामको योजनाबद्ध विकास आवश्यक छ। प्रदेश सरकार यसका लागि पूर्ण प्रतिबद्ध छ,” उनले थपे।

सीतापुष्पवाटिकाको संरचना र सुविधा

सीतापुष्पवाटिका परियोजनाको निर्माण कार्य रविना कन्स्ट्रक्सन प्रालि, काठमाडौंले सम्पन्न गरेको हो। २०७५ मंसिर २४ गते मूल्य अभिवृद्धि कर (भ्याट) बाहेक १८ करोड १५ लाख २२ हजार रुपैयाँमा निर्माण सम्झौता भएको यो आयोजना समयमा सम्पन्न नहुँदा म्याद थप गरी २०८२ असोज ३० गतेसम्म सम्पन्न गर्ने लक्ष्य राखिएको थियो। हालसम्म करबाहेक १८ करोड ५३ लाख रुपैयाँभन्दा बढी खर्च भइसकेको संघीय शहरी विकास तथा भवन निर्माण कार्यालय, जनकपुरधामले जनाएको छ।
परियोजनाअन्तर्गत निर्मित संरचनाहरूमा भव्य प्यालेस भवन, दुईवटा धर्मशाला, दुईवटा पभेलियन, विवाहमण्डप र १० कोठे सटर समावेश छन्। प्यालेस भवनमा ७० जना अटाउने हल, अट्याच्ड ट्वाइलेटसहित १६ वटा बेडरुम, डाइनिङ हल, किचन, म्युजियम र कार्यालय कोठा छन्। यी संरचनाहरूले विवाहपञ्चमी, परिक्रमा र अन्य धार्मिक पर्वमा जनकपुरधाम आउने भक्तजन र पर्यटकहरूको बसोबास र व्यवस्थापनमा सहयोग पुर्‍याउने अपेक्षा गरिएको छ।

सीतापुष्पवाटिकाको उद्घाटनले जनकपुरधामको धार्मिक पर्यटनलाई थप प्रोत्साहन गर्ने विश्वास लिइएको छ। विशेषगरी भारतका उत्तर प्रदेश, बिहार, पश्चिम बङ्गाललगायतका क्षेत्रबाट ठूलो संख्यामा पर्यटकहरू विवाहपञ्चमी र अन्य पर्वमा जनकपुरधाम आउने गर्छन्। यो परियोजनाले ती पर्यटकहरूलाई सुविधाजनक बसोबास र आकर्षक धार्मिक अनुभव प्रदान गर्नेछ।
स्थानीयवासी र पर्यटन व्यवसायीहरूले पनि सीतापुष्पवाटिकालाई जनकपुरधामको पर्यटन विकासमा कोसेढुंगा मानिरहेका छन्। “यो परियोजनाले जनकपुरधामलाई विश्वस्तरको धार्मिक गन्तव्य बनाउन सहयोग गर्नेछ। तर, यहाँको सडक, यातायात र अन्य पूर्वाधारमा पनि सुधार आवश्यक छ,” एक स्थानीय पर्यटन व्यवसायीले भने ।

चुनौती र भविष्यको योजना

सीतापुष्पवाटिका निर्माणमा भएको ढिलाइ र लागत वृद्धिले परियोजनाको व्यवस्थापनमा केही कमजोरी देखिएको छ। यद्यपि, यो परियोजना सम्पन्न हुनुले जनकपुरधामको पर्यटकीय सम्भावनालाई उजागर गरेको छ। मन्त्री सिंह र मुख्यमन्त्री सिंहले मणिमण्डप र समग्र जनकपुरधामको विकासका लागि थप लगानी र समन्वय आवश्यक रहेको बताएका छन्।
आगामी दिनमा मणिमण्डप परिसरमा थप संरचनाहरू निर्माण, सडक र यातायातको सुधार, र विश्वव्यापी प्रचार–प्रसारमा ध्यान दिने हो भने जनकपुरधाम हिन्दू धर्मावलम्बीहरूका लागि अमृतसरको स्वर्ण मन्दिर वा मक्का–मदिनाजस्तै महत्वपूर्ण गन्तव्य बन्न सक्ने सम्भावना छ।
सीतापुष्पवाटिकाको उद्घाटनले जनकपुरधामको धार्मिक र पर्यटकीय सम्भावनालाई नयाँ उचाइ दिने अपेक्षा गरिएको छ। मणिमण्डपलाई वैवाहिक र धार्मिक गन्तव्यको रूपमा विश्वमाझ चिनाउन यो परियोजना कोसेढुंगा सावित हुन सक्छ। तर, यसको पूर्ण सफलताका लागि संघीय र प्रदेश सरकारको सहकार्य, पूर्वाधार विकास र प्रभावकारी प्रचार–प्रसार अपरिहार्य छ। सीता–रामको पवित्र विवाह स्थललाई विश्वस्तरीय गन्तव्य बनाउने यो प्रयासले जनकपुरधामलाई नेपालको सांस्कृतिक गौरवको रूपमा स्थापित गर्ने बाटो खोलेको छ।