रौतहट, ७ साउन २०८२ । मधेश प्रदेशको रौतहट जिल्लामा धान खेतमा सिँचाइका लागि विद्युतीय मोटर प्रयोग गर्ने क्रममा करेन्ट लागेर दुई किसानको ज्यान गएको छ। खडेरीले पानीको अभाव झेलिरहेका किसानहरूलाई सिँचाइका लागि मोटरको प्रयोग गर्नुपर्ने बाध्यता छ, तर असुरक्षित विद्युतीय उपकरण र प्राविधिक लापरबाहीले यस्ता दुखद् घटना बढिरहेका छन्।
घटनाको विवरण
रौतहटको कटहरीया नगरपालिका-२, जमुनियाका ४२ वर्षीय मोक्तार देवान र माधवनारायण नगरपालिका-४, विसुनपुरवा मानपुरका ४० वर्षीय रामबाबु मुखियाको मंगलबार राति र बुधबार बिहान भएको छुट्टाछुट्टै घटनामा करेन्ट लागेर मृत्यु भएको हो।
मोक्तार देवान मंगलबार राति आफ्नो धान खेतमा सिँचाइका लागि विद्युतीय मोटर जडान गर्दै थिए। मोटर जोड्ने क्रममा उनलाई करेन्ट लाग्यो। स्थानीयले तत्कालै उनलाई गरुडास्थित ग्रान्डी अस्पताल पुर्याए, तर चिकित्सकले उनलाई मृत घोषणा गरे। यस्तै, बुधबार बिहान ७ बजे रामबाबु मुखिया आफ्नो खेतमा सिँचाइ गर्ने क्रममा करेन्टको चपेटामा परे। उनलाई प्रादेशिक अस्पताल गौर ल्याइयो, तर चिकित्सकले उनको पनि मृत्यु भएको पुष्टि गरे।
दुवै मृतकको शव हाल प्रादेशिक अस्पताल गौरमा राखिएको छ, र इलाका प्रहरी कार्यालय गरुडाका डीएसपी राजन कार्कीले घटनाको अनुसन्धान भइरहेको जानकारी दिए।
खडेरी र सिँचाइको बाध्यता
मधेश प्रदेशमा हालैको खडेरीले किसानहरूलाई सिँचाइका लागि ट्युबवेल र विद्युतीय मोटरमा निर्भर हुनुपरेको छ। मनसुनको वर्षा अपेक्षाकृत नहुँदा धान रोपाइँमा ढिलाइ भएको छ, र पानीको अभावले खेतहरू चिराचिरा परेका छन्। यस्तो अवस्थामा किसानहरूले सिँचाइका लागि विद्युतीय मोटर र पम्पसेटको प्रयोग बढाएका छन्। तर, पुराना र असुरक्षित विद्युतीय उपकरण, उचित तालिमको अभाव र प्राविधिक सुरक्षाको कमीले यस्ता दुर्घटना बढिरहेका छन्।
बढ्दो जोखिम र स्थानीय चिन्ता
रौतहटमा पछिल्लो समय करेन्ट लागेर ज्यान गुमाउने घटनाहरू बढ्दो क्रममा छन्। डीएसपी कार्कीका अनुसार सिँचाइका क्रममा यस्ता घटनाहरू बारम्बार दोहोरिनु चिन्ताको विषय बनेको छ। स्थानीयवासीहरूले विद्युत् आपूर्तिमा अनियमितता, पुराना तारहरू र मोटरहरूको असुरक्षित प्रयोगलाई यस्ता घटनाको प्रमुख कारण ठानेका छन्।
“हाम्रा गाउँमा बिजुलीको लाइन र मोटरहरू पुराना छन्। कसरी सुरक्षित रूपमा काम गर्ने भन्ने कुराको ज्ञान पनि धेरै किसानलाई छैन,” एक स्थानीय किसानले गुनासो गरे। “खडेरीले पानीको संकट छ, र सिँचाइ गर्नुपर्दा यस्ता जोखिम मोल्नुपर्छ।”
सरकारी र प्राविधिक समाधानको आवश्यकता
मधेश प्रदेशलाई हालै विपद् संकटग्रस्त क्षेत्र घोषणा गरिएको छ, र खडेरीको समस्यालाई सम्बोधन गर्न सरकारले विभिन्न कदम चालिरहेको छ। तर, सिँचाइका लागि विद्युतीय उपकरणको सुरक्षित प्रयोग सुनिश्चित गर्न विशेष ध्यान दिनुपर्ने देखिन्छ। विज्ञहरूले किसानहरूलाई सुरक्षित प्राविधिक उपायहरूबारे तालिम, गुणस्तरीय उपकरणको उपलब्धता र नियमित विद्युत् आपूर्तिको व्यवस्थापनमा जोड दिनुपर्ने बताएका छन्।
कृषि मन्त्रालयले मधेशमा खडेरीको प्रभाव अध्ययन गर्न टोली पठाउने निर्णय गरेको छ, तर यस्ता दुर्घटना न्यूनीकरणका लागि तत्कालीन सुरक्षा मापदण्ड र जागरूकता कार्यक्रमहरू पनि आवश्यक छन्।
रौतहटमा भएका यी दुखद् घटनाहरूले खडेरी र असुरक्षित प्रविधिको दोहोरो मारमा परेका किसानहरूको पीडालाई उजागर गरेको छ। खेतीपाती जोगाउन पानीको जोहो गर्नुपर्ने बाध्यताले किसानहरूले आफ्नो ज्यानलाई जोखिममा राख्नुपरेको छ। सरकारले खडेरीको दीर्घकालीन समाधानसँगै सिँचाइका लागि सुरक्षित प्रविधिको प्रयोग र किसानहरूमा जागरूकता बढाउन तत्काल कदम चाल्नुपर्ने आवश्यकता देखिएको छ। यस्ता घटनाहरूले मधेशका किसानहरूको जीवनमा देखिएको संकटलाई गम्भीर रूपमा लिनुपर्ने सन्देश दिएको छ।
